تازه های پزشکی

تاثير سيگار بر اثر بخشي داروها

_{موضوعي كه در بحث دخانيات معمولا از آن غفلت مي‌شود، تاثير مستقيم و غير مستقيم تركيبات سمي سيگار و ساير انواع دخانيات بر داروهاست.}

_{همه ما درباره عوارض سيگار و ديگر انواع دخانيات به كفايت ديده و شنيده ايم. اين عوارض آن‌چنان وسيع و گسترده است كه اگر بگوييم دخانيات تمام قسمت‌هاي بدن را از شصت پا گرفته تا فرق سر تحت تاثير قرار مي‌ دهد، چندان گزاف نگفته ‌ايم ولي موضوعي كه اغلب مورد فراموشي و غفلت قرار مي‌ گيرد، تاثير مستقيم و غير مستقيم تركيبات سمي سيگار و ديگر انواع دخانيات روي داروها است.}

_{عدم اطلاع از تاثير سيگار در زمان شروع مصرف، تغيير مصرف و يا ترك آن مي ‌تواند عوارضي را به واسطه تغيير غلظت داروها در بدن بر جا گذارد كه گاهي جبران آن به آساني ميسر نمي باشد، بنابراين مصرف دخانيات مي‌ تواند باعث كاهش اثر بعضي از داروهاي مهم و اصلي شده يا نتيجه درمان‌هاي دارويي را غير قابل پيش‌ بيني نمايد. اين موردي است كه در موارد ترك دخانيات و درمان‌هاي جايگزيني نيكوتين نيز بايد مد نظر قرار داده و به آن توجه ويژه كرد.}

_{چگونه مصرف دخانيات با اثربخشي داروها تداخل مي‌كند؟}

_{سيگار و ديگر انواع دخانيات به روش‌هاي گوناگوني روي داروها تاثير منفي خود را مي ‌گذارند ولي مهم‌ ترين و شايع ‌ترين روش آن، افزايش و تحريك مجموعه ‌اي از آنزيم‌هاي كبدي است كه وظيفه پاك‌ سازي بدن را از داروها بر عهده دارند و با سريع‌ تر از زمان معمول از بين بردن داروها مانع مي ‌گردند تا دارو اثر خود را با مقدار انتخابي و تاثير گذار، مشابه آن چه در افراد عادي شاهديم به جا گذارد. اين عمل به واسطه موادي تحت عنوان هيدرو كربن‌هاي چند حلقه‌اي (مانند بنزوپيرن)كه خود از مهم‌ ترين عوامل سرطان زاي موجود در سيگار مي ‌باشند، انجام مي ‌گيرد.}

_{كدام داروها تحت تاثير دخانيات قرار مي‌ گيرند؟}

_{تعداد زيادي از اقلام دارويي از مسكن‌هاي معمولي و مخدر گرفته تا داروهاي كنترل ديابت، داروهاي اعصاب و روان، داروهاي ضد تشنج، داروهاي درمان آسم، داروهاي قلبي و داروهاي هورموني و قرص‌هاي جلوگيري از بارداري همگي به نحوي، كم يا زياد مي ‌تواند تحت تاثير شروع، تغيير يا قطع مصرف دخانيات قرار بگيرند لذا مشاوره با پزشك متخصص در هر مورد ضروري به نظر مي‌ رسد چرا كه مصرف مقدار كم يا بيش از حد مورد نياز دارو در هر دو صورت شخص را متحمل عوارض مي ‌نمايد. از عوارضي مانند افزايش خطر سكته‌هاي مغزي، بيماري‌هاي عروقي قلب، لخته شدن خون در رگ‌ها و بي‌ تاثيري داروها به خصوص مسكن‌ها گرفته تا علايم مسموميت قلبي داروها، وقفه تنفسي و خون‌ ريزي‌هاي داخلي و خارجي همگي مواردي است كه در زمان تغيير مصرف يا شروع و قطع دخانيات بايد مورد انتظار بوده و به آن توجه داشت.}

_{برخي مكانيسم‌هاي تداخل دخانيات و داروها}

_{نيكوتين موجود در دخانيات با تاثير بر سيستم هيجاني بدن(سمپاتيك) باعث تشديد مواردي مانند ضربان قلب و فشار خون و كاهش تاثير داروهاي مرتبط قلبي-عروقي مي ‌گردد. افزايش ترشح اسيد معده و كاهش خون‌ رساني و افزايش تحريك در دستگاه گوارشي سبب مي ‌گردد كه يكي از شايع‌ ترين علل مقاومت به درمان را در بيماري‌ هاي گوارشي، مصرف دخانيات بدانيم. انقباض عروق پوستي و مخاطي ناشي از مصرف دخانيات باعث كندي جذب داروها از طريق پوستي، زير پوستي و مخاطي مي‌ گردد. اين مورد وقتي بيشتر اهميت پيدا مي ‌كند كه با مصرف دارويي بسيار دقيق از لحاظ مقدار مصرف مانند انسولين مواجه باشيم. تشديد تنگي عروق بزرگ ‌تر به وسيله تداخل با داروهاي تنگ كننده عروق (مثلا تركيبات ارگوتامين) باعث بروز عوارض ناشي از كاهش جريان خون در اعضاي مختلف بدن مي ‌گردد لذا در افراد مصرف‌كننده دخانيات توصيه نمي ‌گردد. مصرف هم ‌زمان دخانيات با داروهاي هورموني مانند استروژن و قرص‌هاي ضدبارداري در زنان سبب مي ‌گردد تا بروز حمله قلبي و مغزي و نيز تشكيل لخته خون شدت بيشتري داشته باشد. اين حالت به خصوص در خانم‌هاي بالاي 35 سال و مصرف سيگار بيش از 15 عدد در روز از بيشتر است. هم چنين بر اساس مطالعات سطح چربي هاي خوب(HDL) سرم خون در زنان سيگاري بين 40 تا 45 سال كه از  قرص‌ هاي جلوگيري از بارداري(OCP) استفاده مي كنند، در مقايسه با زناني كه سيگاري نيستند، كمتر است.}

_{تاثير مصرف دخانيات بر داروهاي اعصاب}

_{مصرف دخانيات باعث كاهش تاثير تعداد زيادي از داروهاي موثر در بيماري‌هاي عصبي مي ‌گردد. داروهايي نظير بنزوديازپين‌ها (مانند ديازپام، آلپرازولام)، ضد افسردگي‌هاي سه حلقه ‌اي (مانند ايمي پرامين، نورتريپتيلين)، فنوتيازين‌ها، فلووكسامين، اولانزاپين و كافئين در افراد مصرف كننده دخانيات دچار اختلال در متابوليسم شده و كارايي درمان خود را تا حدي از دست مي‌ دهند. تاثير منفي دخانيات روي داروهاي اعصاب هم به واسطه افزايش فعاليت آنزيم‌ هاي كبدي و هم اثرات تحريكي نيكوتين روي مغز مي ‌باشد.}

_{تاثير مصرف دخانيات بر داروهاي قلبي}

_{مصرف دخانيات به چند روش روي دستگاه قلبي-‌ عروقي و نحوه تاثير داروهاي مربوط به آن موثر است. در عين حالي كه بعضي داروهاي قلبي‌-عروقي مانند هپارين و وارفارين به توسط كبد درون بدن زودتر از بين مي ‌رود، تاثير نيكوتين و ديگر تركيبات سمي حاصل از سوخت دخانيات (مانند گاز مونو اكسيد كربن)، باعث افزايش ضربان قلب، تنگي عروق و افزايش فشار خون مي‌ گردد و تاثير داروهايي مانند آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول را با اشكال مواجه مي ‌كند لذا در صورت مصرف هم ‌زمان اين دو حتما با پزشك متخصص خود مشورت لازم را نموده و در زمان ترك نيز با آنان در زمينه تغيير مقدار دارو مشاوره نماييد.}

_{تاثير مصرف دخانيات بر داروهاي مسكن}

_{با اينكه تاثير منفي دخانيات روي مسكن‌هاي ساده مانند استامينوفن به اثبات رسيده ولي عمده تداخل دخانيات در اثر بخشي مسكن‌هاي مخدر خود را نشان مي ‌دهد، به طوري كه افراد سيگاري اگر در مواردي مانند سنگ كليه و ديگر موارد مشابه، نياز به مسكن‌هاي قوي و مخدر داشته باشند، اثر بخشي اين داروها با اشكال مواجه خواهد شد. همچنين در افراد معتاد سيگاري با افزايش مصرف دخانيات نياز آنان به مواد مخدر بيشتر مي ‌گردد. اين پديده به دو دليل قابل توجيه است يكي تسريع از بين رفتن كبدي اين داروها به واسطه دخانيات و ديگري مصرف دارو براي از بين بردن علايم نشانگان محروميت از نيكوتين مي ‌باشد.}

_{تاثير مصرف دخانيات بر داروهاي گوارشي}

_{تركيبات سمي موجود در سيگار علاوه بر از بين بردن اثرات داروهاي ضد اسيد مانند رانيتيدين و سايمتيدين، خود با تحريك ترشح اسيد معده، كاهش خون ‌رساني در دستگاه گوارش و افزايش تحرك معده و روده باعث مقاومت به درمان‌هاي رايج در زخم معده و روده مي ‌گردد، به طوري كه متخصصان گوارش يكي از مهم ‌ترين علل عود زخم و يا عدم بهبود با وجود درمان را مصرف دخانيات مي ‌دانند.}

_{تاثير دخانيات بر داروهاي تنفسي}

_{اثر آن را در داروهاي باز كننده مجاري تنفسي كه عمدتا در آسم و برونشيت به كار مي ‌رود، مي‌يابيم. اين اثرات به قدري بارز است كه حتي در اشخاصي كه در معرض دود دست دوم سيگار نيز قرار دارند، نيز نياز به تغيير مقدار دارو داريم. در عين حال اثرات تحريكي دود دخانيات و ايجاد تنگي مجاري تنفسي و نيز غليظ شدن ترشحات مجاري به واسطه فلج مژك‌ها (ناشي از دود سيگار) نيز به اين اشكال دامن مي ‌زند.}

                                                                                                  تهیه از : فرهود ک